Brandowski Stanisław (1864 – 1935)
dziennikarz, literat, wydawca
Urodzony 19 IV 1864 r. w Poznaniu. Kształcił się w Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. W 1891 r. ukończył prawo na UJ. Później studiował jeszcze prawo na uniwersytecie w Wiedniu. Prawdziwą pasją Brandowskiego było dziennikarstwo i literatura. Debiutował na tym polu podczas studiów w 1885 r., jako student redagował „Bibliotekę rodzinną”. Był reporterem „Neues Wiener Journal”. Po powrocie do Krakowa w 1900 r. wydawał „Humorystę” i „Satyra”. W 1904 r. przeprowadził się do Lwowa, tam pracował w „Wieku Nowym”. Założył tygodnik „Herold Polski” (1906–1914). W latach 1906–1910 wydawał również dziennik „Goniec Polski”. Wybuch pierwszej wojny światowej zastał go we Lwowie, a kiedy jesienią 1914 r. przyjechał do Wiednia, został aresztowany i osadzony w więzieniu. Przebywał w nim półtora roku. Po powrocie do Lwowa (w 1917 r.) prowadził własną drukarnię. W 1923 r. przeniósł się do Bydgoszczy. Tu został zatrudniony w „Dzienniku Bydgoskim” Jana Teski. Przez pewien czas zastępował redaktora naczelnego, następnie pracował na stanowisku kierownika działu literackiego. Na łamach dziennika prowadził kronikę towarzyską, publikował opowiadania, recenzje teatralne i artykuły o tematyce kulturalnej. Publicystyczne zacięcie, błyskotliwy humor zapewniały mu popularność wśród czytelników „Dziennika”.
Brandowski nie ograniczał swojej działalności do dziennikarstwa. Tworzył poezję, powieści i utwory dramatyczne. Za humoreskę „Dr Lepke” otrzymał I nagrodę Fliegende Blätter (1884). Jego komedię „Bracia szlachta” (1887) wystawiły teatry w Poznaniu i Krakowie. Do ważniejszych pozycji w dorobku Brandowskiego należy zaliczyć „Szkice i humoreski” (1890), zbiór szkiców „Moja menadżeria” (1909), powieść „Szakale” (1910) oraz nowelę z czasów obrony Lwowa – „Antek garncarz” (1919).
W bydgoskim okresie twórczości napisał pięcioaktową sztukę „Szpieg, czyli tajemnica fortu Pelagia” (1914), melodramat kryminalny „Brylanty pani ambasadorowej”, Bydgoszczy poświęcił powieść „Tomasz Skower i jego córka” oraz liczne obrazki satyryczno-obyczajowe: „Pani Łebkowska”, „W kawiarni u Łuczywka”, „Z opowiadań bydgoskiego detektywa”. Bibliografia tekstów Brandowskiego obejmuje kilkaset artykułów i felietonów, kilkadziesiąt opowiadań i nowel, kilkanaście powieści i kilkadziesiąt wierszy. Zmarł 22 III 1935 r.