Zagłoba-Zygler Zdzisław (1908 – 1971)
działacz ruchu harcerskiego i turystycznego
Urodzony 1 IV 1908 r. w Warszawie, był synem Zygmunta, lekarza weterynarii, w latach 1918–1921 podpułkownika Wojska Polskiego, i Anieli z domu Hartwig. Dzieciństwo i wczesną młodość spędził w Warszawie. Od 1921 r. mieszkał w Poznaniu, gdzie w Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym im. Bergera zdał maturę. Następnie studiował na Wydziale Inżynierii Politechniki Warszawskiej.
W młodzieńczym, a także dorosłym życiu Zagłoby dominowała praca w ruchu harcerskim i turystycznym. Pierwszą jego drużyną była Warszawska Drużyna Harcerska im. Zawiszy Czarnego, do której został przyjęty 15 IX 1919 r. Od października 1922 r. był członkiem „Czarnej 13”, poznańskiej drużyny harcerskiej imienia Jana Zamoyskiego. Od 3 IX 1927 do 30 sierpnia 1928 r. Zagłoba aktywnie działał w komendzie „Czarnej 13” we Lwowie. Jej instruktorzy wybrali go na chorążego Hufca Lwowskiego”. Ze Lwowa przeniósł się do „Czarnej 13” im. Józefa Sułkowskiego w Warszawie. Pełnił tam funkcję przybocznego.
Jednocześnie w latach 1928–1936 działał w akademickiej drużynie starszych harcerzy. Brał udział w wydawaniu „Ku Słońcu” – pisma ściennego „Czarnej 13”. Od 1934 do 1936 r. był członkiem Wydziału Zagranicznego Głównej Komendy Harcerskiej ZHP. Od 1936 r. do wybuchu wojny był hufcowym Hufca Falenica i Drużyny im. Zawiszy Czarnego w Międzylesiu koło Warszawy. Był organizatorem i uczestnikiem wędrówek po Polsce i Europie. Wśród jego zagranicznych wypraw sprzed 1939 r. należy wymienić udział w 1929 r. w światowym zjeździe skautów w Anglii, po którym zwiedził Szkocję, południową Walię, Dover, Ostendę, Paryż, Marsylię, Szwajcarię, Austrię i Czechy. Uczestniczył także w Międzynarodowym Zjeździe Skautów Wodnych w 1932 r.
Pierwszą pracę zawodową Zagłoba podjął w lutym 1931 r. w Wydziale Oświaty Pozaszkolnej Zarządu Miejskiego w Warszawie – został kierownikiem świetlicy młodzieży robotniczej Woli i Powiśla. Od 1932 r. prowadził także świetlicę dla gazeciarzy Powiśla. W Zarządzie Miejskim pracował, z przerwą na służbę wojskową, do wybuchu wojny. W latach 1934–1935 odbywał szkolenie w Szkole Podchorążych Rezerwy we Włodzimierzu Wołyńskim. W 1937 r. otrzymał nominację na podporucznika rezerwy artylerii. W 1938 r. rozpoczął studia na Wydziale Administracyjnym Akademii Nauk Politycznych.
W końcu sierpnia 1939 r. został zmobilizowany do 1. Pułku Artylerii Ciężkiej w Modlinie. Walczył początkowo w obronie Modlina, a następnie w rejonie Otwocka i Garwolina. Był dwukrotnie ranny. Od 22 IX do 30 IX przebywał w szpitalu w Siennicy, a następnie w obozach jenieckich: Klein Dexen, w Riesenburgu, w Linzu nad Drawą, od 1940 r. w Oflagu IIC w Dobiegniewie (Woldenbergu). W obozie jenieckim ukończył konspiracyjne studia na Akademii Nauk Politycznych. W oflagu był członkiem komendy Koła Harcerskiego Ruchu Oporu. W Dobiegniewie był sekretarzem obozowej Komisji Kulturalno-Oświatowej. W 1944 r., po nieudanej próbie ucieczki, został skazany przez niemiecki sąd wojenny 402. Dywizji w Szczecinie na 14 miesięcy więzienia za znieważenie armii niemieckiej. W dniu 24 stycznia 1945 r. został ewakuowany z więzienia w Szczecinie na zachód. Podczas walk pod Klein Detz doczekał wyzwolenia przez wojska radzieckie.
W Bydgoszczy zamieszkał 23 IV 1945 r. w, tu podjął pracę w Ubezpieczalni Społecznej w charakterze referenta orzecznictwa. W sierpniu 1949 r. został zatrudniony jako kierownik sekcji zaopatrzenia materialnego i zbytu w Centralnym Zjednoczeniu Przemysłu Mięsnego. W maju 1954 r. zaczął pracować w Wojewódzkim Związku Gminnych Spółdzielni jako starszy inspektor masarń. W początkach 1967 r., po przebytym zawale serca, przeszedł na emeryturę. W latach powojennych Zagłoba czynnie włączył się do działalności społecznej, początkowo przede wszystkim kontynuował pracę w harcerstwie. Od 10 V 1945 do 3 IX 1945 r. pełnił funkcję drużynowego 11. Bydgoskiej Drużyny Harcerskiej im. Józefa Sułkowskiego. W latach 1947–1948 był Komendantem Ośrodka ZHP w Bydgoszczy. Od 30 IV do 31 VIII 1948 r. był drużynowym Bydgoskiej Drużyny Spółdzielczej ZHP im. Mariana Rapackiego.
Jego harcerska działalność została przerwana przez likwidację samodzielnego Związku Harcerstwa Polskiego oraz związane z tym osadzenie w więzieniu w okresie od 29 XI 1948 do 26 VII 1949 r. Do pracy w harcerstwie powrócił w okresie przemian w październiku 1956 r. Zagłoba aktywnie włączył się wówczas do działań na rzecz reaktywowania ZHP. Wystąpił z apelem do działaczy harcerskich o reaktywowanie ZHP jako związku wyższej użyteczności publicznej. Od 29 września 1956 do 19 lutego 1957 r. był instruktorem w Hufcu „Bielawki” i w 5. Bydgoskiej Drużynie Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego. Od lutego 1957 r. był drużynowym 31. Bydgoskiej Drużyny Harcerskiej im. Mikołaja Kopernika przy TPD w Bydgoszczy. Był także członkiem Komendy Ośrodka ZHP w Bydgoszczy.
W 1957 r. aktywność Zagłoby na polu harcerstwa wygasła. Zaczął się koncentrować na ruchu turystyczno-krajoznawczym, innej dostępnej mu w ówczesnych warunkach politycznych możliwości pracy z młodzieżą. Do działalności Oddziału Miejskiego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Zagłoba włączył się w 1954 r. Początkowo działał w kole pieszym i krajoznawczym, następnie w górskim. W latach 1961–1967 był prezesem honorowym tego Klubu. W 1966 r. Komisja Turystyki Pieszej ZG PTTK przyznała Zagłobie tytuł Honorowego Przodownika Turystyki Pieszej. Zarząd Główny uhonorował go także „Złotą Honorową Odznaką PTTK”. Prowadził niezliczone wyprawy turystyczne, obozy wędrowne i kolonie. Z młodzieżą bydgoską docierał do najprzeróżniejszych miejsc kraju. Zwracał uwagę na zapoznawanie młodzieży z urokami najbliższych okolic. Był głównym organizatorem zlotów w Tleniu w Borach Tucholskich. Jego nazwiskiem ochrzczono trasy turystyczne w tej okolicy. Z jego wędrówek pozostały szkice obiektów zabytkowych i pejzaży. Zmarł w Rzeszowie 18 X 1971 r.