Furmanowicz Henryk (1903 – 1976)
nauczyciel muzyki, dyrygent i organizator chórów
Urodzony 16 I 1903 r. w Polskiej Wsi (pow. Gniezno), jako pierwsze dziecko Stanisława i Zofii z domu Adamczewskiej. Po ukończeni siedmioklasowej szkoły powszechnej w Kłecku (pow. Gniezno), H. Furmanowicz naukę rozpoczął w niemieckim seminarium nauczycielskim w Rogoźnie. Uczył się w nim do 1918 r., kiedy to przerwał naukę na 8 miesięcy. W 1920 r. następnie wstąpił do Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Wągrowcu. Podczas wojny polsko-bolszewickiej przerwał naukę i ochotniczo wstąpił w szeregi armii polskiej. Po powrocie z wojska powrócił do seminarium wągrowieckiego, które ukończył 13 VI 1924 r. Posadę nauczyciela podjął, kolejno w dwóch wiejskich szkołach podstawowych w ok. Wągrowca (Nowe i Pruścice). Od 1 XI 1925 r., pracował w siedmioklasowej szkole w Chodzieży. W 1926 r. przeniósł się do Bydgoszczy, by od 1 maja rozpocząć pracę nauczyciela w szkole powszechnej Św. Jana przy ul. Świętojańskiej 2. Pełnił dodatkowo funkcję opiekuna drużyny harcerskiej. Podczas pracy w tej szkole dyrygował Bydgoskim Chórem Męskim, powstałym w sierpniu 1929 r. Na dwa miesiące w 1930 r. objął dyrygenturę chóru w Towarzystwie Śpiewu „Dzwon” w Bydgoszczy. Od początku roku szkolnego 1930/31, przez kolejne pięć lat (do VIII 1935 r.), pracował w Miejskim Gimnazjum Męskim, (Miejskie Liceum i Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym im. M. Kopernika). Od września 1934 r. nauczał muzyki w prywatnym, żeńskim gimnazjum humanistycznym, założonym i prowadzonym przez bydgoskie Koło Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych. W tym ostatnim pracował do września 1939 r.
Równocześnie z pracą nauczyciela muzyki Furmanowicz podjął studia zaoczne w Bydgoskim Konserwatorium Muzycznym w klasie skrzypiec u prof. Wilhelma von Winterfelda, ówczesnego dyrektora Konserwatorium. Egzamin dyplomowy zdał 27 V 1933 r. w Konserwatorium we Lwowie. Legitymując się dyplomem renomowanej uczelni oraz wyśmienitą opinią, prof. H. Furmanowicz był rozchwytywany przez bydgoskie chóry poszukujące dyrygentów. W lutym 12 II 1936 r. został dopuszczony do egzaminu państwowego na nauczyciela szkół średnich, który zdał 14 V 1936 r. przed Komisją Egzaminów Państwowych w Poznaniu, przez co uzyskał pełne kwalifikacje zawodowe do nauczania muzyki jako przedmiotu głównego w szkołach średnich.
We wrześniu 1939 r. został aresztowany jako profesor polskiego gimnazjum. Przeszedł serię szykan ze strony niemieckich oprawców: codziennie był przesłuchiwany i bito go. Wstawili się za nim niemieccy koledzy – nauczyciele – przypominając, że kiedyś, podczas konferencji metodycznej, wstawił się za niemieckim kolegą. To wydarzenie pomogło H. Furmanowiczowi wyjść na wolność. Od końca września 1939 r. rozpoczął pracę jako robotnik w cegielni, a później na lotnisku bydgoskim. Dzięki dobrej znajomości języka niemieckiego w 1943 r. uzyskał posadę pracownika biurowego.
Po wyzwoleniu Bydgoszczy, H. Furmanowicz miał nadzieję na szybki powrót do pracy w szkolnictwie średnim w Bydgoszczy. Jako nauczyciel muzyki podjął pracę na przełomie lutego i marca 1945 r. w szkole podstawowej. Pod koniec marca 1945 r. został zatrzymany przez żołnierza rosyjskiego. Wojskowemu podobał się zegarek na łańcuszku w złotej kopercie, który chciał Furmanowiczowi odebrać. Ponieważ H. Furmanowicz zdecydowanie odmówił, został aresztowany. Za akt sprzeciwu wobec radzieckich władz wojskowych, H. Furmanowicz został zesłany do Dniepropietrowska (Ukraina), gdzie przez pół roku pracował przy przenośniku w cegielni. Nie wiadomo jakim sposobem udało mu się powrócić do Polski.
Pierwotnie skierował się do Krakowa, tam bowiem przeniosła się jego rodzina. Krewni zorganizowali H. Furmanowiczowi pracę w filharmonii krakowskiej na etacie skrzypka. Pracy tej nie mógł podjąć, ciężka praca w czasie wojny i później na zesłaniu, odbiła się negatywnie na delikatnych dłoniach muzyka. Tego samego roku powrócił do Bydgoszczy. We wrześniu 1945 r. H. Furmanowicz rozpoczął pracę jako nauczyciel przedmiotów muzycznych w Liceum Pedagogicznym w Chełmnie. Jednocześnie współorganizował miejską szkołę muzyczną, w której od grudnia 1945 r. objął funkcję dyrektora. Nauczał przedmioty teoretyczne i obejął klasę skrzypiec. W Chełmnie działał również w zarządzie Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego. W szkole muzycznej, która od września 1949 r. zmieniła nazwę na Miejskie Ognisko Muzyczne. H. Furmanowicz zorganizował chór uświetniający imprezy okolicznościowe z okazji rocznic państwowych. W 1951 r. chełmińskie Ognisko Muzyczne upaństwowiono pozostawiając na stanowisku dyrektora H. Furmanowicza. W tym czasie, oprócz działającego w Ognisku chóru, z inspiracji dyrektora powołano do życia orkiestrę i zespół smyczkowy. Po dziewięciu latach kierowania szkołą w Chełmnie, w lutym 1954 r., Furmanowicz został odwołany z stanowiska dyrektora. W latach 1954 – 1956 pełnił funkcję dyrektora muzycznego w bydgoskiej Spółdzielni Muzyków Pedagogów.
Z początkiem roku szkolnego 1955/56 prof. H. Furmanowicz podjął pracę nauczyciela śpiewu i muzyki w nowo utworzonym Liceum Pedagogicznym w Nakle nad Notecią. W szkole prowadził 60-osobowy chór, orkiestrę dziewczęcą, uczył gry na skrzypcach i akordeonie. Liceum mogło poszczycić się również, utworzonymi przez prof. Furmanowicza, kameralnymi zespołami wokalno-instrumentalnymi. Podstawowy, 4-głosowy chór Liceum Pedagogicznego, prowadzony przez Profesora od 1955 r., zajmował czołowe miejsca we wszystkich konkursach na szczeblu powiatowym i wojewódzkim. Prof. Furmanowicz nie poprzestawał jedynie na kierowaniu chórem. Sam skomponował wiele pieśni (np. Marsz na zakończenie roku szkolnego, Echo kołyski). Równolegle nauczał teorii muzyki i prowadzenia chóru w Państwowym Liceum Muzycznym w Bydgoszczy (1958-1965). Po zamknięciu w 1969 r. nakielskiego Liceum Pedagogicznego, pomimo prawa do wcześniejszej emerytury i kłopotów ze zdrowiem, kontynuuje nauczanie muzyki i zajęcia z chórem w powstałym Technikum Przemysłu Spożywczego, a później Liceum Ekonomicznym w Nakle. Profesor H. Furmanowicz swoją pracą, poświęceniem zyskał sympatię i uznanie młodzieży. Nasilające się w 1975 r. problemy zdrowotne, stały się przyczyną ostatecznego zakończenia pracy z młodzieżą.
Profesor Henryk Furmanowicz został uhonorowany: – Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (w 1968 r.), Złotym Krzyżem Zasługi (w 1961 r.), wieloma nagrodami nadanymi przez Kuratorium i Ministerstwo Oświaty, oraz wyróżnieniami lokalnymi. Zmarł 2 V 1976 r.