Borzobohaty Adam (1909 – 1992)
magister inżynier rolnictwa, żołnierz AK
Urodzony 24 XII 1909 r. w Wilnie, z rodziców Konstantego-Franciszka i Marii – Dominiki z domu Szrejber. Do 1914 r. mieszkał z rodzicami w Wilnie. Po wybuchu I wojny światowej jego ojciec jako lekarz wojskowy został zmobilizowany do armii carskiej. Natomiast rodzinę ewakuowano do Sum, w głąb Rosji. W 1919 r. rodzina Borzobohatych wróciła do Wilna. Adam Borzobohaty rozpoczął naukę w gimnazjum im. św. Kazimierza w Nowej Wilejce, przerwał ją najazd bolszewicki w 1920 r. Do Wilna wrócił w 1922 r., naukę kontynuował w Nowej Wilejce, a w 1929 r. uzyskał maturę. W tym samym roku zgłosił się do służby wojskowej, został skierowany do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Po jej ukończeniu w stopniu plut. podchorążego otrzymał przydział do 1 dywizjonu 19 Pułku Artylerii Polowej w Nowej Wilejce. W 1932 r. został awansowany na ppor. rez. artylerii.
W latach 1930-1934 studiował na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Poznańskiego, po uzyskaniu dyplomu inżyniera rolnictwa podjął pracę w Wileńskiej Izbie Rolniczej. W sierpniu 1935 roku wstąpił w związek małżeński z Heleną Krakowską, z która miał troje dzieci. Po ślubie przeniósł się do majątku rodzinnego Wesoły Dwór k/ Zdzięcioła w woj. Nowogrodzkim. Prowadząc własne gospodarstwo równocześnie pełnił obowiązki agronoma rejonowego w Zdzięciole.
Wojnę Obroną 1939 r. odbył w 19 Pułku Artylerii Lekkiej 19 Dywizji Piechoty w składzie Armii „Prusy” na szlaku: Wieluń, Piotrków Trybunalski, Skarżysko Kamienna, Góry Świętokrzyskie. Uniknął niewoli i pod d-twem ppłk. Pełczyńskiego przedarł się do walczącej Warszawy. Po kapitulacji stolicy przedostał się do Wilna, dokąd przybył 15 października. W latach okupacji sowieckiej i litewskiej przystąpił do pracy w konspiracji, przyjął pseudonim „Jelita”, od herbu jakim pieczętowała się rodzina Borzobohatych. W tym samym czasie nawiązał kontakt z kpt. dypl. Antonim Olechnowiczem („Pohorecki”). Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej wrócił z rodziną do Wesołego Dworu, gdzie kontynuował działalność konspiracyjną. Był współorganizatorem Obwodu „Mydło”, Okręgu Nowogrodzkiego AK. Od sierpnia 1941 do lipca 1942 r. był dowódcą plutonu konspiracyjnego AK. Następnie żołnierzem Nowogródzkiego Batalionu Piechoty „Bohdanka” VIII (77 PP) 19 DP AK. W swoim majątku Wesoły Dwór ukrywał Żydów z Wilna, Zdzięcioła, a także z Warszawy (m. in. Ludwika Frydego znanego krytyka literackiego). 26 lipca 1942 r. ucieka przed aresztowaniem gestapo, następnie pod zmienionym nazwiskiem podjął prace w majątku Szumsk w pow. wileńsko-trockim. Nadal działał w konspiracji, dowodził plutonem kolarzy w 10 Brygadzie AK. Po operacji „Ostra Brama” uniknął rozbrojenia przez czerwonoarmistów i wrócił do Wilna. Jego mieszkanie przy ul. Rossa 10 było punktem kontaktowym mjr dypl. Olechnowicza. Zagrożony aresztowaniem Borzobohaty rozpoczął prace w Urzędzie Repatryjacyjnym w Ignalinie i ułatwił wyjazd do Polski wielu poszukiwanym przez NKWD. W czerwcu 1945 r. NKWD założyło „kocioł” w jego mieszkaniu. Borzobohaty, wcześniej o tym powiadomiony wyjechał z Ignalina pociągiem „repatryjacyjnym”.
Po przyjeździe do Polski w 1945 r. osiedlił się w Międzyrzeczu Wlkp., gdzie pracował jako referent w Urzędzie Ziemskim. Od kwietnia 1946 do kwietnia 1947 r. pracował w gospodarstwie Uniwersytetu Poznańskiego w Swadzimiu k/Poznania. W maju 1947 r. został zatrudniony w Plewiskach k/Poznania jako kierownik gospodarstwa Państwowego Instytutu Naukowego Leczniczych Surowców Roślinnych w Poznaniu. Natychmiast nawiązał kontakt z organizacją AK podejmującą działalność po przeniesieniu się z Wilna do PRL-u; w Ośrodku Mobilizacji Okręgu Wileńskiej Armii Krajowej. Borzobohaty prowadził punkt kontaktowy, m.in. przekazuje zasiłki pieniężne dla rodzin akowców represjonowanych przez NKWD. Współpracuje z K. Pietraszkiewiczem, M. Wojciechowskim, W. Walickim i ostatnim k-dtem Okręgu Wileńskiego ppłk. dypl. Antonim Olechnowiczem. W lipcu 1948 r. Borzobohaty został aresztowany przez UB, następnie przewieziony do więzienia przy Rakowieckiej w Warszawie, od marca 1949 r. więziony w Poznaniu. W trakcie pierwszej rozprawy w 1949 r. otrzymał wyrok 6 lat więzienia, w drugiej w 1950 r. wyrok ten podwyższono do 8 lat z pozbawieniem praw obywatelskich, honorowych i konfiskatę mienia. Wyrok odbywał we Wronkach, skąd w październiku 1950 r. został przewieziono do Warszawy na proces ppłk. A. Olechnowicza i innych członków Komendy Okręgu. W więzieniu na Rakowieckiej, spotkał się po 13 latach z bratem gen. bryg. W. Borzobohatym (późniejszym prezesem Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy AK ). W grudniu 1953 r. przewieziony do Potulic; po rewizji wyroku w grudniu 1954 r. zostaje wypuszczony na wolność.
Od lutego 10 lutego 1955 r. do 14 stycznia1957 r. zatrudniony w Przedsiębiorstwie Robót Wodno Melioracyjnych w Ostródzie jako kierownik zagospodarowania. Następnie od 15 stycznia 1957 r. do 30 marca 1958 pracował w PWRN Wydział Rolny Rej. Rolniczy Zakład Doświadczalny w Barzkowicach. Od 1 kwietnia 1958 do 31 lipca 1966 r. PWRN Szczecin Stacja Oceny Odmian w Prusimiu jako dyrektor. W sierpniu 1966 r. został zatrudniony w Wojewódzkim Biurze Geodezji i Urządzeń Rolnych w Bydgoszczy jako kierownik pracowni robót polnych. W 1972 r., po zgonie żony Heleny i przebytym zawale, przechodzi na rentę, a w 1974 r. na emeryturę. W czerwcu 1974 r. ponownie ożenił się, z Jadwigą Czernis.
Był współzałożycielem Duszpasterstwa byłych Mieszkańców Kresów Wschodnich Wileńsko-Nowogrodzkiego ŚZŻAK, przy parafii p.w. św. Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy. Odznaczony został: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1990 r.) Krzyżem Armii Krajowej (Londyn, 1973 r.), czterokrotnie Medalem Wojska (Londyn, 1948 r.), Medalem za udział w Wojnie Obronnej 1939 r. (1987 r.). Zmarł 22 VIII 1992 r.